Bouwen aan betere teams: de rol van persoonlijkheid

Hudson voerde, in samenwerking met onderzoekers van KU Leuven, imec onderzoeksgroep ITEC en Université de Lille, recent een onderzoek uit, waarin onder andere de impact van persoonlijkheidskenmerken op teamrolgedrag bestudeerd werd (Buseyne et al., 2024). Deze wetenschappelijke studie werd gepubliceerd in het peer-reviewed tijdschrift Frontiers in Psychology.

Het belang van teamrollen

Teamleden hebben vaak de natuurlijke neiging om bepaalde rollen op zich te nemen: sommigen coördineren en organiseren, anderen nemen een ondersteunende rol op, terwijl nog anderen vernieuwende ideeën aanbrengen.

Sterke teams bestaan meestal uit een gebalanceerde mix van teamleden die elk een rol opnemen die aansluit bij hun specifieke talenten en voorkeuren. Wanneer dit echter niet het geval is, wordt het moeilijker voor een teams om hun doelen te behalen en kan de betrokkenheid van de teamleden afnemen. Door taken toe te wijzen die aansluiten bij de natuurlijke sterktes van elk teamlid, kunnen teamcoaches en leidinggevenden zorgen voor gemotiveerde teams, die hun volledige potentieel kunnen benutten.

Wetenschappelijke bevindingen

Aan onze studie namen bestaande professionele teams deel, met teamleden die al lange tijd samenwerken en elkaars werkstijl en gedrag goed kennen. De deelnemers beoordeelden het teamrolgedrag van hun eigen collega’s met behulp van het Team Role Experience and Orientation (TREO) raamwerk (Mathieu et al., 2015). Deze peerbeoordelingen werden vervolgens gecorreleerd met zelfbeoordelingen van persoonlijkheidsfacetten, die gemeten werden met Hudsons Business Attitudes Questionnaire (BAQ).

Onze analyses bieden inzicht in hoe teamleden met verschillende persoonlijkheidskenmerken worden ervaren door hun teamgenoten en welke rol(len) ze meestal opnemen tijdens het samenwerken:

• Organizer: Teamleden die door hun collega’s als organizer worden gezien, scoren hoog op persoonlijkheidskenmerken zoals “Leidinggevend” en “Communicatief”. Zij zorgen meestal voor structuur, nemen een coördinerende rol op en bewaken de voortgang.
  
  
• Doer: Als betrouwbare uitvoerders scoren Doers (i.e. Doeners) hoog op "Samenwerken". Ze zijn gericht op het voltooien van taken en ondersteunen het team bij het behalen van resultaten.
  
  
• Innovator: Met hoge scores op "Innovatief" en "Breeddenkend", is de bijdrage van Innovators gericht op het aanbrengen van creatieve ideeën en strategieën. Ze brengen frisse perspectieven, wat cruciaal is voor teams die nieuwe uitdagingen het hoofd willen bieden of nood hebben aan vernieuwende ideeën.
  
  
• Challenger: Challengers hebben eigenschappen zoals "Kritisch" en "Strategisch" en zorgen dat het team geen al te voorbarige conclusies trekt. Ze stellen kritische vragen, moedigen diepere analyse aan en stimuleren het verkennen van alternatieve perspectieven.
  
  
• Teambuilder: Teambuilders scoren hoog op de eigenschappen "Motiverend" en "Mensgericht" en zorgen voor een positieve sfeer binnen de groep. Ze moedigen samenwerking aan, lossen spanningen op en creëren een ondersteunende teamcultuur.
  
  
• Connector: Connectors scoren hoog op de eigenschap "Sociaal”. Zij onderhouden externe relaties en zorgen voor extra middelen of informatie van buiten het team, waardoor het bereik en het netwerk van het team groter wordt.
  
  

Uit deze duidelijke link tussen persoonlijkheidskenmerken en teamrolgedrag blijkt dat persoonlijkheidstests kunnen helpen om teamdynamieken te voorspellen.

Mathieu et al. (2015) vonden dat hoewel zelf- en peerbeoordelingen van teamrollen significant gerelateerd waren, de correlatie niet erg sterk was. Wij vonden in onze studie veel sterkere verbanden tussen peerbeoordelingen van teamrollen en zelfbeoordelingen van relevante persoonlijkheidskenmerken. Deze bevinding suggereert dat hoewel individuen kunnen denken dat ze meestal een bepaalde rol vervullen, hun gedrag toch anders kan worden waargenomen door degenen waarmee ze samenwerken. Daardoor zijn persoonlijkheidstrekken waarschijnlijk een betrouwbaardere voorspeller van teamrolgedrag dan zelfevaluaties van teamrollen.

Met persoonlijkheidstests naar succesvollere teams

Hier zijn enkele praktische tips voor het toepassen van de bevindingen van deze studie in de praktijk:

Teamsamenstelling: Door inzicht te verwerven in de persoonlijkheidskenmerken en de natuurlijke rol van elk teamlid, kunnen teamleaders ervoor zorgen dat alle essentiële rollen goed vertegenwoordigd zijn in het team. Deze balans is belangrijk om veelvoorkomende valkuilen te vermijden, zoals het overbelasten van één persoon, of teamleden rollen toewijzen die niet bij hen passen.

Aanwervingen: Ook tijdens selectieprocedures kunnen persoonlijkheidstests helpen bij het identificeren van kandidaten wiens eigenschappen aansluiten bij de specifieke teamrollen die ingevuld moeten worden. Het aanwerven van een nieuw teamlid met hoge scores op eigenschappen zoals "Motiverend" en "Mensgericht", kan bijvoorbeeld bijdragen aan een betere teamcohesie en samenwerkingsdynamiek.

Persoonlijke ontwikkeling: Persoonlijkheidstests bieden een kader om medewerkers te begeleiden in de ontwikkeling van hun natuurlijke teamrol. Een medewerker die hoog scoort op de eigenschappen "Kritisch" en "Strategisch", kan bijvoorbeeld rollen opnemen die gericht zijn op probleemoplossend en kritisch denken, zoals het analyseren van gegevens of het evalueren van projectplannen. Dit stelt hen in staat om toegevoegde waarde te bieden aan het team en tegelijkertijd hun reeds aanwezige analytische talenten te versterken.

Teambewustzijn en waardering: wanneer teamleden elkaars sterkte punten en voorkeursrollen begrijpen, ontstaat er vaak een cultuur van wederzijds respect en waardering.  Door hierover in gesprek te gaan, help je teamleden om elkaars unieke bijdragen te erkennen, wat de moraal en samenwerking bevordert.

Kortom, door persoonlijkheidstests te gebruiken, kunnen teamleaders en coaches een genuanceerd inzicht krijgen in teamdynamieken en beter geïnformeerde beslissingen nemen die de betrokkenheid van medewerkers en de teamresultaten verbeteren. Ons onderzoek laat zien dat een persoonlijkheidsprofiel meer is dan een statische set van labels, maar ook een dynamisch hulpmiddel kan zijn voor het voorspellen van echt, observeerbaar gedrag in teamsituaties.

Referenties

Buseyne, S., Vrijdags, A., Said-Metwaly, S., Danquigny, T., Heutte, J., Depaepe, F., & Raes, A. (2024). Peering into the team role kaleidoscope: the interplay of personal characteristics and verbal interactions in collaborative problem solving. Frontiers in Psychology (15). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.1345892 

Mathieu, J. E., Tannenbaum, S. I., Kukenberger, M. R., Donsbach, J. S., & Alliger, G. M. (2015). Team role experience and orientation: a measure and tests of construct validity. Group & Organization Management (40), 6–34. https://doi.org/10.1177/1059601114562000